Bác sĩ ép tim 60 phút cứu người ngã gục khi chơi tennis

Ngày 20/8, bác sĩ Phạm Thái Ngọc Long, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Quân y 175, cho biết cùng điều dưỡng Lê Thanh Bình đến hiện trường ngay khi nhận điều động hỗ trợ từ Trung tâm Cấp cứu 115 TP HCM. Người đàn ông lớn tuổi nằm bất tỉnh giữa sân tập, được một thanh niên dốc sức ấn tim liên tục theo hướng dẫn từ xa của tổng đài. Bệnh nhân đã tím tái, mạch không bắt được còn tim thì đập loạn xạ, khả năng do rối loạn nhịp tim nghiêm trọng, dạng hoạt động điện vô mạch (PEA), cần về viện xử trí chuyên sâu.

Bác sĩ Long và điều dưỡng Bình vừa thay phiên ép tim, vừa nhanh chóng đẩy người bệnh lên xe cứu thương. Suốt quãng đường, họ ép tim, bóp bóng, đồng thời tiêm tổng cộng 3 mũi thuốc trợ tim adrenaline - còn gọi "thuốc hồi dương" - ưu tiên trong điều trị ngưng tim. Lúc này, bệnh nhân hồng hào hơn, không còn tím tái như ban đầu.

Trên băng ca đẩy bệnh nhân vào phòng cấp cứu, cuộc chiến vẫn tiếp diễn bằng việc nhồi tim không ngừng. Các y bác sĩ sau đó thiết lập quy trình hồi sinh theo phác đồ nâng cao, gồm sốc điện, đặt nội khí quản hỗ trợ hô hấp, ổn định mạch... Dù sốc điện liên tiếp, tim vẫn rung thất không dứt, chích thuốc hồi sinh tối đa theo phác đồ nhưng vẫn không ổn định được nhịp.

Theo nguyên tắc hồi sinh tim phổi, nếu đã ép tim liên tục trên 30 phút mà bệnh nhân không có dấu hiệu hồi phục tuần hoàn tự phát thì có thể xem xét ngừng hồi sức. Với hầu hết người bình thường, cường độ rung thất thế này sẽ không chịu nổi, nhanh chóng ngừng tim đột ngột và tử vong. Nhưng bệnh nhân này nhờ thể trạng tốt, trước đó sinh hoạt khoa học, tập thể dục điều độ nên quả tim vẫn "kiên cường" những nhịp loạn xạ. Êkíp càng thêm động lực nỗ lực đến cùng, kiên quyết không bỏ cuộc. Gần 45 phút kiên trì với khoảng 10 lần sốc điện, nhịp tim mới ổn định trở lại.

"Cấp cứu xong là lưng áo ướt đẫm mồ hôi, tay mỏi nhừ đến mức không thể đánh máy tính hoàn thiện hồ sơ ngay được", bác sĩ Long nói.

Sau khi hồi sức tạm ổn, bệnh nhân được đưa đi chụp chiếu đánh giá toàn diện, từ tổn thương tim mạch, mức độ suy tim, đến khả năng phù phổi do thời gian ngưng tim. May mắn nhờ được ép tim kịp thời, thời gian thiếu oxy ngắn nên không xuất hiện phù não hay tổn thương đa cơ quan đáng kể. Dù vậy, kết quả chụp mạch cho thấy tổn thương nghiêm trọng cả ba nhánh động mạch vành, trong đó có tắc hoàn toàn động mạch vành trái, phải can thiệp đặt stent khẩn cấp.

Bệnh nhân này 74 tuổi, quốc tịch Malaysia và Singapore, đã sinh sống tại Việt Nam nhiều năm. Ông rơi vào nguy cấp là do cơn rối loạn nhịp ác tính - có thể đến bất kỳ lúc nào. Hơn nữa, bệnh nhân lại hoạt động thể lực liên tục với cường độ cao dù đêm trước đó đã mất ngủ, có dấu hiệu mệt mỏi.

Sau can thiệp, bệnh nhân được chuyển về Khoa Hồi sức Tích cực Chống độc, điều trị nhiều biện pháp tối ưu như kiểm soát thân nhiệt, bảo vệ não, lọc máu liên tục để loại bỏ cytokine và hỗ trợ chức năng đa cơ quan. Nhờ đó, ông dần hồi phục, thoát khỏi cửa tử một cách ngoạn mục. Những ngày đầu tỉnh lại, ông bi quan vì mất sức, khó cử động, được bác sĩ và người thân kiên trì động viên nên dần vượt qua giai đoạn khủng hoảng, hiện ổn định sức khỏe.

"Đây là ca tôi nhớ nhất, cũng là lần ép tim lâu nhất trong thời gian làm cấp cứu, chỉ mong tương lai không gặp thêm trường hợp nào kéo dài hơn thế nữa", bác sĩ Long chia sẻ.

Trung tá, Ths.BS.CK1 Diệp Hồng Kháng, Phó chủ nhiệm Khoa Hồi sức tích cực, đánh giá đây là một trong những trường hợp hiếm hoi ngưng tim ngoài viện trong thời gian kéo dài nhưng vẫn được cứu sống thành công. Yếu tố then chốt chính là sự phối hợp liên chuyên khoa chặt chẽ, từ cấp cứu, can thiệp, hồi sức đến phục hồi chức năng. Mô hình điều trị toàn diện này giúp nâng cao đáng kể cơ hội sống và hạn chế tối đa tổn thương não.

Thời gian qua, bệnh viện cứu sống 6 trường hợp ngưng tim ngoại viện 10-35 phút. Nguyên nhân chủ yếu là rối loạn nhịp thất và nhồi máu cơ tim cấp. Những ca được hồi sinh tim phổi sớm tại hiện trường hồi phục nhanh hơn đáng kể, dù thời gian ngưng tim dài. Ngược lại, các ca không được cấp cứu trước viện phải hồi sức lâu hơn và nguy cơ di chứng cao hơn.

Bác sĩ khuyến cáo người trên 60 tuổi hoặc có bệnh tim mạch nên khám sức khỏe định kỳ, tuân thủ điều trị và vận động điều độ. Đặc biệt, mỗi gia đình cần chủ động học kỹ thuật ép tim ngoài lồng ngực để không bỏ lỡ "thời gian vàng" khi có sự cố xảy ra.

Lê Phương