Ba tôi luôn dặn: 'Bật quạt thôi, đừng mở điều hòa tốn điện, vừa dễ trúng gió'

Ba tôi là người sống tiết kiệm từ trong máu. Ông từng là công nhân điện lực, suốt cả đời gắn bó với những con số điện năng tiêu thụ, đường dây, đồng hồ điện. Có lẽ vì vậy mà mỗi kilowatt điện trong nhà đều được ba tính toán cẩn thận như thể là tài sản quý giá.

Mỗi khi hè về, nắng chang chang đổ lửa trên mái tôn nóng hầm hập, là tôi lại nhớ đến câu nói quen thuộc của ba tôi: “Bật quạt thôi, đừng mở điều hòa, vừa tốn điện, vừa dễ trúng gió lắm!”. Câu nói ấy không chỉ là lời dặn dò bình thường, mà theo năm tháng trở thành một thói quen ăn sâu trong nếp nghĩ của cả gia đình - lời nhắc nhở vừa giản dị, vừa tiết kiệm điện, vừa ấm áp như chính con người ba vậy. Mỗi khi thấy đèn sáng ở một phòng không người, ba lại nhẹ nhàng tắt đi rồi nhắc: “Xài cái gì thì xài, cũng phải biết tiết kiệm. Mình tiết kiệm không chỉ cho mình, mà còn cho cả xã hội nữa con à”.

Những năm tháng trước đây, nhà tôi chưa có điều hòa. Cả xóm nhỏ cũng vậy. Cái nóng miền Trung oi bức, gió Lào thổi rát mặt. Nhiều đêm cả nhà trằn trọc nghe tiếng quạt nan phe phẩy. Nhưng lạ thay, chúng tôi vẫn sống khỏe mạnh, vẫn lớn lên, vẫn học hành chăm chỉ. Sau này khi kinh tế khá hơn, gia đình sắm được chiếc điều hòa đầu tiên. Nhưng thói quen cũ của ba không đổi. Ông vẫn kiên quyết giữ nguyên lời dặn: “Chỉ mở điều hòa khi thật cần thiết. Còn lại, cứ bật quạt là đủ”.

Mỗi khi đưa tay bật chiếc quạt cũ, tôi lại thấy ba vẫn ở bên

Lúc nhỏ, tôi hay làm nũng với ba. Thấy nhà bạn bè có điều hòa mát lạnh, về nhà phải chịu nóng, tôi phụng phịu. Nhưng rồi lớn lên, tôi mới dần hiểu ra cái lý của "sếp" to nhất nhà. Điều hòa mát thật, nhưng dùng lâu dễ khô họng, chóng mặt, và đặc biệt là dễ “trúng gió” nếu không biết dùng đúng cách. Có lần tôi thức dậy giữa đêm, người lạnh toát, cổ cứng đờ vì ngủ quên trong phòng điều hòa mà không đắp chăn. Sáng hôm sau, ba không trách mắng, chỉ lặng lẽ pha cho tôi ly nước ấm rồi nói: “Thấy chưa, có cái gì tiện quá mà không biết tiết chế thì cũng hóa hại”.

Quạt điện thì khác. Gió từ quạt không quá lạnh, vừa đủ để làm dịu cái nóng, lại không làm khô da, không gây sốc nhiệt. Quan trọng nhất, nó tiêu thụ điện rất ít - chỉ vài chục watt mỗi giờ, bằng một phần mười so với điều hòa.

“Một tháng tiết kiệm được vài chục nghìn tiền điện thôi, nhân lên cả năm cũng đáng kể lắm con à”, ba vẫn thường nhẩm tính như thế, mắt ánh lên niềm tin giản dị của một người từng sống thiếu thốn, luôn quý trọng từng đồng chi tiêu.

Tôi nhớ những đêm hè, cả nhà ngồi ngoài hiên, chiếc quạt cây được kéo ra giữa sân, quay đều đều trong tiếng côn trùng rả rích. Hương lá bưởi từ sau vườn phả vào theo gió, mẹ rót trà, ba kể chuyện ngày xưa đi kéo dây điện lên vùng cao. Cả nhà quây quần, chẳng ai nghĩ đến máy điều hòa hay cái nóng nực đang gây áp lực, mà chỉ thấy đó là khoảng thời gian mát mẻ và yên bình nhất trong ngày.

Tiết kiệm điện không có nghĩa là kham khổ. Bật quạt thay vì điều hòa là một hành động nhỏ, nhưng hàm chứa trong đó là cả một triết lý sống bền vững. Nó dạy ta biết bằng lòng với sự đủ dùng, biết quan tâm đến môi trường và quan trọng nhất - biết lắng nghe cơ thể mình.

Giữa nhịp sống hiện đại đầy cám dỗ tiêu dùng, lời dạy của ba như một làn gió mát từ những suy nghĩ của người xưa thổi về. Không ồn ào, không hào nhoáng, chỉ là lời nhắc nhở nhẹ nhàng rằng: hãy sống chậm lại, sống tiết kiệm, và sống có trách nhiệm - không chỉ với hóa đơn tiền điện, mà còn với chính sức khỏe và tương lai của mình.

Thế nên, mỗi khi đưa tay bật chiếc quạt cũ dù đã mòn nút và kêu hơi to, tôi lại thấy ấm lòng như ba vẫn ở bên, vẫn âm thầm nhắc nhở: “Bật quạt thôi con ơi, tiết kiệm là tốt, mà mát vậy là đủ rồi”. Thương ba vô cùng.