Ba cách tái thiết nhân sự thời kỳ biến động

Một khảo sát nhanh đầu tháng 6 của Talentnet cho thấy HR vẫn giữ được sự điềm tĩnh trước loạt quy định thuế quan mới. Cụ thể, 48% doanh nghiệp nói đã và đang trong tâm thế chủ động ứng biến khi bắt đầu những thay đổi trong nội bộ. Thay vì chỉ ứng phó tạm thời, họ xem đây là cơ hội để tái thiết nhân sự, biến khó khăn thành đà tăng trưởng.

Bà Nguyễn Thị Quỳnh Phương, Giám đốc giải pháp nguồn nhân lực, công ty tư vấn nhân sự Talentnet, gợi ý doanh nghiệp ba chiến lược chính.

Tối ưu chi phí nhân sự

Trước biến động về thuế quan, lãi suất và cấu trúc thị trường lao động, việc kiểm soát chi phí nhân sự đang là ưu tiên của nhiều doanh nghiệp. Tuy nhiên "bắt đầu từ đâu" là câu hỏi khiến nhiều lãnh đạo công ty đau đầu.

Bước đầu của chiến lược này là xác định, phân chia các nhóm nhân sự gồm: nhóm có tiềm năng cao cho vị trí quản lý sau này (Hipo - High Potential); nhóm có năng suất tốt (Hiper - High Performer); nhóm nắm giữ những vị trí chủ chốt.

Song song, doanh nghiệp cần phân tích chi tiết từng nhóm nhân viên, xác định đâu là vị trí chiến lược, đâu là những bộ phận có thể linh hoạt sử dụng lao động thời vụ. Việc phân bổ nguồn lực hợp lý giúp duy trì hiệu quả vận hành, không gián đoạn.

Đồng thời, lãnh đạo công ty cũng cần đánh giá, điều chỉnh cấu phần chi trả hợp lý. Cấu phần chi trả gồm có lương cơ bản, thưởng và trợ cấp, mỗi phần có vai trò, tác động riêng đến hiệu suất và sự gắn bó của nhân viên.

"Việc xác định tỷ trọng hợp lý giữa các khoản này không chỉ giúp giảm đúng phần chi phí không cần thiết, mà còn tạo động lực làm việc tích cực, duy trì sự công bằng nội bộ và cạnh tranh trên thị trường lao động. Đơn cử, trong giai đoạn khó khăn, doanh nghiệp có thể giảm bớt trợ cấp hoặc điều chỉnh thưởng, thay vì cắt giảm lương cơ bản của nhân viên tiềm năng hoặc giữ vai trò quan trọng", bà Quỳnh Phương lý giải.

Sử dụng lao động thời vụ

Báo cáo Talentnet năm 2025 về ngành sản xuất cho thấy: 45% doanh nghiệp tại Việt Nam gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động có tay nghề cao, trong khi 64% gặp thách thức với việc giữ chân nhân tài. Trong bối cảnh nguồn cung nhân lực chất lượng không đủ đáp ứng được nhu cầu, các đơn vị này cần chiến lược tối ưu nguồn lực hơn, thay vì tiếp tục "đánh bắt xa bờ".

Hiện nhiều công ty tăng cường thuê lực lượng lao động thời vụ (GIG workforce) nhằm tiếp cận nhanh chóng nguồn nhân sự chuyên môn theo nhu cầu mà không ràng buộc dài hạn. Giải pháp thuê lao động theo hợp đồng ngắn hạn vừa tiết kiệm chi phí, vừa đẩy nhanh tốc độ tiếp cận với nhân sự phù hợp. Đây không phải hướng đi tạm thời, mà là cách chủ động phân bổ nguồn lực, cân đối nội bộ và giảm thiểu rủi ro tài chính.

Tái cấu trúc nguồn lực nội bộ

Biến động là cơ hội để doanh nghiệp nhìn lại cấu trúc tổ chức lẫn phương thức quản trị nội bộ. Điều này không đơn thuần là cải tổ bộ máy, sáp nhập bộ phận này với bộ phận kia, mà là đánh giá toàn bộ năng lực của đội ngũ, từ đó chuyển đổi cấu trúc theo mô hình mới.

"Ngày càng nhiều doanh nghiệp vận hành theo mô hình dự án hoặc vòng tròn, thay vì cấu trúc phòng ban từ trên xuống như truyền thống. Cách này giúp công ty tinh gọn, thích ứng nhanh hơn với biến động thị trường. Nhờ đó, lãnh đạo có thể chọn những nhân sự có kỹ năng phù hợp để tham gia dự án, tương tự chơi lắp ghép hình. Có thể nói, giữa bất ổn là thời điểm thích hợp nhất để đơn vị thử nghiệm cách vận hành, cấu trúc nhân sự mới", bà Quỳnh Phương nói.

Để tái cấu trúc hiệu quả, theo Giám đốc Quỳnh Phương, doanh nghiệp cần đánh giá toàn bộ năng lực, kỹ năng nhân viên. Từ dữ liệu này, ban lãnh đạo có thể xác định điểm mạnh, yếu của đội ngũ hiện tại, hiểu rõ kỹ năng còn thiếu, từ đó lên kế hoạch vay mượn từ giải pháp thuê ngoài, phần mềm công nghệ hoặc tuyển bổ sung.

Giai đoạn nửa sau năm 2025 tiếp tục đặt nhiều yêu cầu mới về nhân lực, do đó, việc tái thiết, thay đổi từ bây giờ sẽ là "tích sản" thiết yếu để doanh nghiệp trụ vững và phát triển.

Trước bối cảnh thị trường biến động mạnh, doanh nghiệp có thể tăng cường khả năng ứng phó, sức bền nhờ kết hợp phương pháp quốc tế của Mercer và sự am hiểu thị trường Việt từ Talentnet, thông qua dữ liệu độc quyền từ Báo cáo lương, thưởng, phúc lợi hàng năm (16 ngành nghề, hơn 300 dự án "thực chiến"). Báo cáo được công bố tại The Makeover 2025, TP HCM, vào tháng 10.

Thiên Hà