"Ám ảnh chữ": Bản phê bình văn học dày dặn của nhà thơ Hữu Thỉnh

(Dân trí) - Ở tuổi 84, nhà thơ Hữu Thỉnh vẫn bền bỉ đọc, viết và ra mắt tập tiểu luận – phê bình “Ám ảnh chữ” gần 600 trang, được đánh giá là công trình tiêu biểu giai đoạn 2020–2025.

Sáng 28/5, sự kiện ra mắt tập tiểu luận và phê bình Ám ảnh chữ diễn ra tại Nhà xuất bản Hội Nhà văn (Hà Nội), thu hút đông đảo nhà thơ, nhà nghiên cứu và độc giả yêu mến văn chương.

Tại đây, Giáo sư Phong Lê chia sẻ sự ngưỡng mộ dành cho nhà thơ Hữu Thỉnh – người vẫn miệt mài lao động chữ nghĩa dù đã ở tuổi ngoài 80.

Giáo sư Phong Lê bày tỏ sự khâm phục đối với sức đọc và sức viết của nhà thơ Hữu Thỉnh ở tuổi nghỉ hưu, đồng thời đánh giá Ám ảnh chữ là một trong số ít những công trình phê bình nghệ thuật tiêu biểu giai đoạn 2020–2025.

“Bài khái quát ở phần đầu tác phẩm góp thêm một góc nhìn về hơn nửa thế kỷ văn học Việt Nam khiến tôi ngợp với danh sách sách, tên người, thơ, văn… Không có đóng góp nào bị bỏ sót.

Đây là cuốn sách công phu và kỹ lưỡng: Từ các bộ tiểu thuyết lịch sử của Hoàng Quốc Hải, chân dung Hồ Chí Minh qua ngòi bút Hoàng Quảng Uyên, đến sự nghiệp thơ Chế Lan Viên, Trần Dần, Bằng Việt, Vũ Quần Phương… Nhà thơ Hữu Thỉnh không bỏ quên cả những tên tuổi mới”, Giáo sư Phong Lê nói.

Giáo sư Phong Lê cũng khẳng định rằng, Ám ảnh chữ xứng đáng là một trong số ít những công trình phê bình nghệ thuật tiêu biểu của giai đoạn 2020–2025. “Một người viết có vẻ như không chuyên về lý luận – phê bình nhưng lại rất đáng tin cậy”, ông Phong Lê nhận định về nhà thơ Hữu Thỉnh.

Ông Phong Lê cũng cho biết thêm: "Ở tuổi nghỉ hưu, Hữu Thỉnh vẫn tiếp tục lao động nghề nghiệp bằng sự song hành giữa thơ ca và phê bình. Tôi khâm phục sức đọc và sức viết của anh. Tựa đề Ám ảnh chữ khiến tôi nhớ đến từ "phu chữ" của Lê Đạt. Tôi thích cả 2 cách nói này, chúng đều giản dị hóa, bình dân hóa một định nghĩa lớn: Văn học là nghệ thuật của ngôn từ".

Ám ảnh chữ dày gần 600 trang, gồm 46 bài tiểu luận và phê bình được nhà thơ Hữu Thỉnh viết trong 5 năm (2020–2025).

“Văn học nước ta sau nửa thế kỷ kết thúc chiến tranh đã tiến lên ghê gớm, khiến người ta nghĩ đến một nửa thế kỷ hoàng kim của văn chương Việt. Những gì được gọi là cảm nghĩ, là phẩm bình do việc đọc sách đem lại trong 5 năm qua, tôi tập hợp lại thành cuốn Ám ảnh chữ”, nhà thơ Hữu Thỉnh chia sẻ.

Từ những chân dung văn học đồ sộ thời kháng chiến như: Tố Hữu, Chế Lan Viên, Nguyễn Đình Thi, Trần Dần, Hữu Mai, Nguyễn Bính… đến những gương mặt trưởng thành sau chiến tranh như Phùng Văn Khai, Như Bình… đều được Hữu Thỉnh lựa chọn.

“Tôi suýt xoa trước những tác phẩm hay giống như sự run rẩy trước một người phụ nữ có nhan sắc. Đối với cái đẹp, không thể nói một lời là xong. Vì thế, tôi không phân biệt trẻ hay già trong tập sách này. Tôi chỉ có một lựa chọn: Nói với bạn đọc về cái tài năng văn chương đang sánh vai trong sứ mệnh làm giàu cho con người, cho tình đời”, nhà thơ Hữu Thỉnh bộc bạch.

Trong Ám ảnh chữ, nhà thơ Hữu Thỉnh xuất hiện như một nhà lý luận phê bình sắc sảo, mẫn cảm với ngôn từ – dù ông khiêm tốn tự nhận mình là người “ngoại đạo” ở lĩnh vực này. Tuy nhiên, những vấn đề ông đặt ra trong sách cho thấy bút lực mạnh mẽ và sức đọc sâu rộng đáng nể.

Đây là một tác phẩm đồ sộ không chỉ về dung lượng mà còn ở chiều sâu văn hóa – văn chương mà tác giả đã chắt lọc từ hành trình nghiên cứu, cảm nhận, suy ngẫm. Ám ảnh chữ là kết tinh của trí tuệ, tấm lòng, tình yêu sâu nặng của Hữu Thỉnh với văn học nghệ thuật nước nhà.