Ajinomoto Việt Nam và hành trình làm 'sống dậy' những cánh đồng khoai mì

Từ những ruộng mì thất bát do sâu bệnh và đầu ra bấp bênh, nhiều hộ nông dân ở Hắc Dịch (Bà Rịa - Vũng Tàu) và các tỉnh Đông Nam bộ đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ dự án 'Khoai mì bền vững' của Ajinomoto Việt Nam.

Mỗi vụ mì đến gần, anh Phan Đình Huynh (Hắc Dịch, Bà Rịa - Vũng Tàu) lại phấn khởi nhìn những đoàn xe nối đuôi vào ruộng thu hoạch. Gắn bó hơn 20 năm với cây mì, anh Huynh hiểu rõ sự nhọc nhằn phía sau một mùa vụ kéo dài gần 10 tháng, phụ thuộc vào thời tiết, sâu bệnh và đầu ra bấp bênh.

Không riêng gì anh Huynh, nhiều hộ dân ở vùng Hắc Dịch từng chật vật với nghề trồng mì truyền thống. Năng suất thấp, cây giống kém chất lượng, sâu bệnh như rầy lửa và đặc biệt là bệnh khảm lá đã khiến nhiều nông hộ điêu đứng. Theo anh Mạnh - một nông dân khác trong vùng - "trồng mì mà dính khảm lá thì như cây bị ung thư, thuốc men không cứu được mà chi phí thì đội lên rất nhiều". Bên cạnh đó, giống cũ chỉ cho năng suất khoảng 20 tấn/ha, độ bột chỉ đạt 24-25%, khiến chất lượng đầu ra thấp, thu nhập không ổn định và luôn đối mặt với sự cạnh tranh từ khoai mì Campuchia.

Khởi sắc nhờ giống mì mới kháng bệnh

Nhằm hỗ trợ nông dân nâng cao năng suất, tạo nguồn thu ổn định, đồng thời đảm bảo nguồn nguyên liệu cho sản xuất, từ tháng 4.2023, Ajinomoto Việt Nam triển khai dự án "Khoai mì bền vững" tại bốn tỉnh: Đồng Nai, Bình Phước, Tây Ninh và Bà Rịa - Vũng Tàu. Dự án tập trung vào cung cấp giống khoai mì mới kháng bệnh, cải tiến kỹ thuật canh tác và khuyến khích sử dụng phân bón sinh học.

Một trong những sáng kiến nổi bật của dự án là giống khoai mì kháng bệnh khảm lá HN1 do Trung tâm Nghiên cứu Thực nghiệm Nông nghiệp Hưng Lộc - đơn vị nghiên cứu, lai tạo nông nghiệp đầu ngành tại miền Nam giới thiệu và cung cấp. Giống khoai mì mới không chỉ có khả năng kháng bệnh khảm lá mạnh mà năng suất và chất lượng củ cũng rất cao mang lại vụ mùa bội thu, gia tăng kinh tế cho người trồng. Anh Huynh - người trồng thí điểm HN1 - cho biết năng suất mì của gia đình đã tăng gấp đôi, đạt 40 tấn/ha, độ bột đến 28 - 30 độ giúp củ nặng hơn, giá bán cũng cao hơn.

Sau hai mùa triển khai, diện tích trồng mì theo dự án đã tăng từ 78,6 ha lên 503,3 ha với 27 hộ dân tham gia. Bà Phạm Thị Nhạn - Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thực nghiệm Nông nghiệp Hưng Lộc - trực thuộc Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam, đơn vị chuyên sâu nghiên cứu về giống cây trồng cạn và hệ thống canh tác của vùng Đông Nam Bộ chia sẻ: "Các hộ nông dân tham gia dự án thu hoạch khoai mì có sản lượng tăng hơn so với phương pháp canh tác trước đây, độ bột cũng cao hơn giúp thu nhập của các hộ dân được cải thiện đáng kể".

Canh tác bền vững bảo tồn môi trường xanh

Không dừng lại ở việc giới thiệu giống cây trồng, Ajinomoto Việt Nam còn hỗ trợ bà con chuyển đổi phương pháp canh tác theo hướng thân thiện môi trường. Trong dự án, phân bón hóa học được thay thế bằng phân sinh học AMI-AMI α do Ajinomoto Việt Nam nghiên cứu phát triển vừa cung cấp dinh dưỡng, vừa cải tạo đất, đồng thời góp phần giảm phát thải CO₂. Theo ước tính, năm 2024 dự án giúp giảm khoảng 141 tấn CO₂ ra môi trường.

Bên cạnh đó, ứng dụng "Khoai Mì - Aji" trên điện thoại di động cũng được phát triển để hỗ trợ người nông dân phát hiện sâu bệnh kịp thời, theo dõi quá trình canh tác và kết nối cộng đồng chia sẻ kinh nghiệm.

Ông Lê Trọng Tuấn - Trưởng phòng Phát triển Nông nghiệp, Ajinomoto Việt Nam - nhấn mạnh Dự án đáp ứng cả ba yếu tố bền vững: kinh tế cho người trồng, sản lượng ổn định cho doanh nghiệp, và môi trường xanh hơn. Mục tiêu đến năm 2030, Ajinomoto sẽ mở rộng diện tích dự án lên 20.000 ha, với kỳ vọng giảm hơn 5.600 tấn CO₂/năm và chủ động hoàn toàn nguồn nguyên liệu bột mì đầu vào cho sản xuất.

Những cánh đồng khoai mì ở Hắc Dịch đang dần thay đổi. Người nông dân không còn quá phụ thuộc vào thời tiết hay loay hoay tìm đầu ra, mà đã chủ động hơn với kỹ thuật canh tác mới, giống cây chất lượng và sự đồng hành từ doanh nghiệp.

Sau tất cả, đằng sau một củ khoai mì chất lượng là hành trình dài của những nỗ lực cải tiến, liên kết giữa nông dân - nhà khoa học - doanh nghiệp. Chính những sáng kiến từ Ajinomoto Việt Nam và các bên liên quan đã góp phần viết tiếp câu chuyện về một nền nông nghiệp bền vững, thân thiện và đầy triển vọng tại Việt Nam.