AI và bóng đá: Khi người hâm mộ lạc giữa logic và 'lật kèo'

Trong kỷ nguyên mà trí tuệ nhân tạo đang dần len lỏi vào mọi lĩnh vực, từ y tế, tài chính cho đến nghệ thuật, có một sân chơi tưởng chừng đơn giản nhưng lại khiến AI 'đau đầu', đó là bóng đá.

Hãy tưởng tượng một buổi tối tháng 6-2025, tại một quán cà phê đông đúc ở Hà Nội, nhiều người hâm mộ đang dán mắt vào màn hình lớn. Trận chung kết Champions League giữa đại diện từ Series A và Ligue 1 đang đến hồi gay cấn. Trên điện thoại, ứng dụng cá cược nhấp nháy thông báo từ AI: "Đại diện Series A có 82% cơ hội chiến thắng". 

Nhưng khi tiền đạo đội bóng đến từ nước Pháp tung cú sút xa ngoạn mục ở phút 90+3, cả quán cà phê vỡ òa. AI đã sai, và người hâm mộ lại đắm mình trong cơn lốc cảm xúc của trái bóng tròn. 

Câu chuyện về AI và bóng đá bắt đầu từ đây, nơi logic va chạm với những cú "lật kèo" đầy kịch tính.

AI chưa thể "đọc vị" bóng đá

Cuộc chơi nhiều biến số

Không giống bóng rổ hay bóng chày, nơi điểm số được ghi liên tục và xác suất có thể dễ dàng được tính toán, bóng đá là môn thể thao rất khó đoán tỉ số. Một trận đấu kéo dài 90 phút, nhưng chỉ cần một cú trượt chân, một pha phản lưới, hay thậm chí là một quyết định VAR gây tranh cãi cũng đủ làm đảo lộn mọi dự đoán. 

Với hàng trăm biến số thay đổi không ngừng, từ chiến thuật đến tâm lý, từ thể lực đến thời tiết, một mô hình AI - dù mạnh mẽ đến đâu, cũng khó lòng nắm bắt tất cả.

Khi cảm xúc vượt qua thuật toán 

Cầu thủ là con người, không phải dữ liệu. AI có thể tính toán tỉ lệ sút trúng đích, kiểm soát bóng, đường chuyền thành công… nhưng không thể "đọc" được trái tim con người.

Trả lời Tuổi Trẻ Onlilne, một bình luận viên cho rằng một cầu thủ có thể đang trong phong độ cao, nhưng chỉ cần một đêm mất ngủ vì chuyện gia đình, hoặc mâu thuẫn nội bộ trong đội bóng là mọi thông số sẽ trở nên vô nghĩa. Tinh thần chiến đấu, lòng tự tôn trong một trận derby, hay cảm hứng bất ngờ từ khán đài... là thứ dữ liệu mà không cảm biến nào đo đếm nổi.

Máy học, nhưng không phải là tất cả

AI học từ dữ liệu. Nhưng dữ liệu của bóng đá lại đầy lỗ hổng. Những gì có thể thu thập được, như đường chuyền, cú sút, tốc độ di chuyển... mới chỉ là phần nổi của tảng băng. Phần chìm, như sự ăn ý ngầm giữa các cầu thủ, tính toán chiến thuật trong đầu huấn luyện viên, hay cảm giác sợ hãi trong mắt một thủ môn... thì AI bó tay.

Chưa kể các mô hình AI hiện tại vẫn có xu hướng giỏi với dữ liệu cũ, nhưng lúng túng khi gặp điều mới. Và bóng đá, như chúng ta biết, luôn bất ngờ, từ Leicester vô địch Ngoại hạng Anh, đến Saudi Arabia hạ gục Argentina ở World Cup 2022...

Cuộc chơi của con người và dành cho con người

Không ai có thể lập trình may mắn. Một cú sút chạm cột, hay một đường bóng lướt qua mép lưới có thể xoay chuyển toàn bộ kết quả, hay thậm chí cả một mùa giải. Dù đã có VAR, trọng tài vẫn là con người nên dù một lỗi nhỏ trong khoảnh khắc, một quyết định sai, hay một cơn mưa bất chợt khiến sân trơn... mọi thứ đã khác.

AI có thể phân tích, dự đoán, hỗ trợ huấn luyện, thậm chí "vẽ" ra chiến thuật tối ưu. Nhưng bóng đá lại là một trò chơi của đam mê và cảm xúc. Người hâm mộ có thể tận dụng AI, nhưng không nên phụ thuộc hoàn toàn vào nó, dù nó có logic đến mức nào đi chăng nữa.