AI phát hiện 86.000 trận động đất 'ma' ẩn dưới lòng đất

Công nghệ học máy vừa "nhìn thấy" hàng chục ngàn trận động đất ẩn cùng hệ thống núi lửa siêu phức tạp.

Theo Science Daily, bên dưới vẻ đẹp yên bình của vườn quốc gia Yellowstone (Mỹ), một "cơn địa chấn" dữ liệu vừa được phanh phui. Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), các nhà khoa học đã phát hiện ra 86.000 trận động đất "ẩn", nhiều gấp 10 lần so với mọi ghi nhận trước đây, mang đến một cái nhìn sâu sắc và chi tiết chưa từng có vào "trái tim" của một trong những siêu núi lửa nguy hiểm nhất hành tinh.

Khi AI trở thành nhà địa chấn học

Trong một nghiên cứu đột phá được công bố trên tạp chí uy tín Science Advances, các nhà khoa học đã dùng công nghệ học máy (machine learning) để phân tích lại kho dữ liệu địa chấn khổng lồ từ năm 2008 đến 2022. Kết quả khiến cả thế giới kinh ngạc.

Thay vì các phương pháp truyền thống, các mô hình AI như Convolutional Neural Networks (CNNs), Recurrent Neural Networks (RNNs) và Support Vector Machines (SVMs) đã "lắng nghe" các dạng sóng địa chấn và phát hiện ra hàng chục ngàn trận động đất cực nhỏ mà trước đây con người đã bỏ lỡ. Công nghệ này cho phép các nhà khoa học xác định vị trí và cường độ của một trận động đất chỉ trong vòng 4 giây, một bước tiến vượt bậc trong việc giám sát các hệ thống địa chất phức tạp.

Nghiên cứu tiết lộ hơn một nửa số trận động đất mới được phát hiện này xảy ra theo dạng "bầy" (swarm) - các nhóm động đất nhỏ, liên kết và di chuyển cùng nhau. Hoạt động này được cho là do sự tương tác của các chất lỏng nóng, bắt nguồn từ magma đang kết tinh sâu bên dưới, khuếch tán và di chuyển lên trên qua các kẽ nứt của lớp vỏ Trái Đất. Việc hiểu rõ các "bầy động đất" này là chìa khóa để giải mã động lực học bên trong siêu núi lửa.

Bên trong "chảo lửa" khổng lồ

Công nghệ hiện đại cũng cho phép các nhà khoa học lập bản đồ hệ thống "ống dẫn" magma bên dưới lòng đất của vườn Yellowstone một cách chi tiết chưa từng thấy. Họ đã xác nhận sự tồn tại của hai hốc magma chính:

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng phát hiện này không có nghĩa là nguy cơ phun trào của Yellowstone đang tăng cao. Chúng ta chỉ đơn giản là đang có công nghệ tốt hơn để nhìn rõ những gì đã luôn tồn tại ở đó.

Phát hiện này mở ra một kỷ nguyên mới trong việc giám sát và thấu hiểu các siêu núi lửa, nơi trí tuệ nhân tạo trở thành một công cụ không thể thiếu, giúp chúng ta theo dõi "nhịp thở" của những gã khổng lồ đang say ngủ dưới lòng đất.