AI dự báo dịch bệnh: Giải pháp thông minh cho y tế tương lai

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế tại TP.HCM mở ra cơ hội mới giúp dự báo dịch bệnh và cải thiện công tác chăm sóc sức khỏe toàn dân.

Sáng 23.5, Sở Y tế TP.HCM tổ chức hội nghị quốc tế về trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực y tế, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình chuyển đổi số ngành y tế thành phố trước nguy cơ dịch bệnh ngày càng phức tạp.

Phát biểu khai mạc, PGS-TS Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, nhấn mạnh hội nghị diễn ra vào thời điểm đặc biệt khi ngành y tế thành phố đang tích cực triển khai các nội dung thuộc Đề án Chuyển đổi số quốc gia. Ông khẳng định, AI là yếu tố then chốt trong việc xây dựng nền y tế thông minh, hiện đại, lấy người bệnh làm trung tâm.

Tuy nhiên, ông Tăng Chí Thượng cũng đặc biệt lưu ý, AI không phải là công cụ thay thế bác sĩ mà đóng vai trò như một "trợ lý thông minh", hỗ trợ nâng cao chất lượng chuyên môn, giúp đội ngũ y tế làm việc hiệu quả hơn.

Để tận dụng tối đa tiềm năng của AI, ngành y tế TP.HCM tập trung đẩy mạnh số hóa toàn diện, trong đó trọng tâm là triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử và bệnh án điện tử, tạo nền tảng dữ liệu chính xác cho các ứng dụng AI phát huy tối đa hiệu quả.

Tại hội nghị, ông Lâm Nguyễn Hải Long, Chủ tịch Hội Tin học TP.HCM, chia sẻ AI đã và đang chứng minh vai trò nổi bật qua hàng loạt ứng dụng thực tiễn trong y tế: từ phân tích hình ảnh y khoa, phát hiện sớm bệnh lý, hỗ trợ phẫu thuật robot, quản lý hồ sơ bệnh án, cho đến chăm sóc từ xa bằng Chatbot.

"AI có khả năng phân tích dữ liệu dân số để dự đoán nguy cơ dịch bệnh, đồng thời hỗ trợ giảm thiểu sai sót trong kê đơn và điều trị. Những ứng dụng này giúp mở rộng dịch vụ y tế tới mọi tầng lớp xã hội, đặc biệt khu vực thiếu nhân lực và hạ tầng y tế," ông Long khẳng định.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, nhận định AI đang làm thay đổi sâu sắc lĩnh vực y tế toàn cầu. Tuy nhiên, bà cảnh báo AI chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi người dân được tiếp cận công nghệ một cách công bằng và bình đẳng.

"Y tế từ xa chỉ phát huy tối đa hiệu quả nếu tất cả mọi người, đặc biệt tại vùng sâu vùng xa, đều có thể tiếp cận. Nếu không, khoảng cách trong nhận dịch vụ y tế sẽ ngày càng lớn, gia tăng bất bình đẳng giữa các vùng và các tầng lớp xã hội," bà Pratt nhấn mạnh.

Lấy ví dụ thực tiễn, bà Pratt chia sẻ tại Philippines, AI đã giúp bác sĩ tầm soát lao phổi vùng sâu vùng xa với kết quả vượt trội so với phương pháp truyền thống. Tại Thái Lan, các ứng dụng AI hỗ trợ đánh giá nguy cơ đột quỵ sớm đang được triển khai rộng rãi.

Bên cạnh đó, bà Pratt lưu ý về vai trò quan trọng của khung pháp lý trong việc đảm bảo sự phát triển AI y tế diễn ra một cách an toàn và minh bạch. Theo bà, cần xây dựng các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, giám sát dựa trên mức độ rủi ro và duy trì vai trò ra quyết định của con người trong quá trình ứng dụng AI. Sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà làm luật, chuyên gia, doanh nghiệp và người dân là yếu tố then chốt giảm thiểu rủi ro.

Tiến sĩ Chris Bates, Giám đốc Nghiên cứu và phân tích Công ty TPP (Vương quốc Anh), nhấn mạnh rằng, bệnh án điện tử phải được đặt lên hàng đầu trong chiến lược chuyển đổi số y tế tại Việt Nam, đặc biệt khi đất nước đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh chóng.

Theo ông, trong thập kỷ tới, áp lực lên hệ thống y tế sẽ ngày càng tăng do số ca mắc bệnh mãn tính gia tăng, đồng thời bệnh truyền nhiễm có xu hướng quay trở lại. Ông dẫn chứng cụ thể: chỉ trong ba tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã ghi nhận khoảng 40.000 ca nghi mắc sởi, trong đó có 5 người tử vong.

Ông Bates cho biết, bệnh án điện tử kết hợp với hồ sơ sức khỏe cá nhân và dữ liệu giải mã gien sẽ là nền tảng quan trọng để AI phát huy tối đa khả năng trong việc phát hiện sớm bệnh, đánh giá nguy cơ và hướng dẫn điều trị chính xác.

"Mỗi bệnh nhân chỉ cần một hồ sơ y tế duy nhất, có thể truy cập mọi lúc mọi nơi. Điều này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả điều trị mà còn tiết kiệm thời gian, công sức cho cả người bệnh và nhân viên y tế," ông nói.