Ai chịu trách nhiệm việc thanh long, hồ tiêu 'chết yểu' vì thủ tục xuất khẩu?

Thủ tướng yêu cầu tháo gỡ vướng mắc khi hàng trăm tấn thanh long và hồ tiêu đang bị ùn ứ tại các kho lạnh, không thể xuất sang Liên minh châu Âu (EU) do vướng thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Hiệp hội Thanh long tỉnh Bình Thuận cho biết đã có hơn 100 tấn thanh long bị hư hỏng do tồn kho quá lâu, trong khi vẫn còn khoảng 50-70 tấn đang chờ giấy chứng nhận để xuất khẩu. Nguyên nhân chính là chưa có cơ quan nhà nước nào đứng ra ký xác nhận giấy chứng nhận an toàn thực vật cho các lô hàng.

Tình trạng tương tự cũng đang xảy ra với các doanh nghiệp trong ngành hồ tiêu. Hai doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam đang tồn kho lô hàng trị giá khoảng 2,4 triệu USD chỉ vì thiếu giấy chứng nhận phù hợp với quy định của thị trường EU.

Trước thông tin về ngành hàng thanh long, hồ tiêu xuất khẩu sang EU "kêu cứu", Thủ tướng Phạm Minh Chính có văn bản hỏa tốc yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chuyên môn giải quyết ngay việc còn vướng mắc trong xuất khẩu thanh long, hồ tiêu sang EU.

Đối với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu phải khẩn trương ban hành và hướng dẫn đầy đủ quy định về hồ sơ, thủ tục cấp giấy chứng nhận cho nông sản xuất khẩu (nhất là thanh long và hồ tiêu) để phù hợp với yêu cầu của thị trường nhập khẩu, đặc biệt là EU. Bộ cũng được giao nhiệm vụ phải kịp thời đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, địa phương; chủ động phối hợp đảm bảo hàng hóa được xuất khẩu kịp thời, không gây tồn đọng, lãng phí và ảnh hưởng uy tín quốc tế.

Về phía các địa phương, Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải triển khai ngay các nhiệm vụ đã được phân cấp tại Thông tư số 12/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành ngày 19/6/2025. Loạt động thái quyết liệt và kịp thời này được kỳ vọng sẽ nhanh chóng khơi thông điểm nghẽn, hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó và giữ vững thị trường.

Trao đổi với PV Tiền Phong về việc các mặt hàng nông sản vướng thủ tục xuất khẩu, ông Phùng Đức Tiến - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường - nhận định: “Chúng ta đều biết rằng, việc phân cấp quản lý là chủ trương lớn của Đảng và Chính phủ. Thực hiện theo tinh thần đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng đầy đủ các văn bản hướng dẫn và phân cấp triệt để cho địa phương.

Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển tiếp này, tôi đề nghị các tỉnh, thành phố cần bắt nhịp ngay với cơ chế mới - tiếp nhận và thực thi đầy đủ các nội dung được ủy quyền từ Trung ương. Ví dụ cụ thể là việc xuất khẩu trái cây, đặc biệt là thanh long - hiện đang vướng mắc khi xuất đi thị trường EU.

Các địa phương cần nắm rõ quy định tại Thông tư 12 và những hướng dẫn liên quan đến việc cấp phép, kiểm tra an toàn thực phẩm và xuất khẩu nông sản. Bộ đã có đầy đủ văn bản, vấn đề là phải triển khai đồng bộ. Trong lúc này, yêu cầu đặt ra là phải khẩn trương củng cố lực lượng, trang thiết bị và tổ chức thực hiện các thủ tục hành chính một cách thông suốt, đúng quy định để tránh tình trạng ách tắc.

Riêng với nhóm hàng trái cây tươi, đây là mặt hàng nhạy cảm và có thời gian bảo quản ngắn, nên cần phải xử lý nhanh gọn, hiệu quả. Địa phương nào còn lúng túng, chúng tôi sẵn sàng phối hợp hỗ trợ để không gián đoạn hoạt động xuất khẩu và đảm bảo uy tín của nông sản Việt trên thị trường quốc tế”.