9/30 doanh nghiệp tỷ đô lớn nhất thị trường đứng trước nguy cơ hủy niêm yết: Chờ 'kim bài' miễn trừ hay lập tức hành động?

Data Talk xem chi tiết

Theo quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 32 Luật Chứng khoán sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, công ty đại chúng phải đáp ứng điều kiện có ít nhất 10% cổ phiếu có quyền biểu quyết được nắm giữ bởi tối thiểu 100 cổ đông nhỏ lẻ.

Khi không đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng, doanh nghiệp bị hủy tư cách đại chúng, thuộc diện không đủ điều kiện niêm yết trên HOSE, HNX và không đủ điều kiện giao dịch trên sàn Upcom.

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay, có 15 doanh nghiệp lớn mà tỷ lệ sở hữu của cổ đông nhỏ lẻ chưa tới 10%, và hơn 90% vốn cổ phần do 1-3 cổ đông lớn nắm giữ. Trong đó, 12 doanh nghiệp có vốn hóa trên 1 tỷ USD, bao gồm 9 doanh nghiệp thuộc Top 30 DN tỷ đô lớn nhất thị trường.

Tại sàn niêm yết HOSE và HNX, có 9 doanh nghiệp mà tỷ lệ sở hữu của cổ đông nhỏ lẻ chưa tới 10%.

Trong đó lớn nhất là BIDV (79,7% vốn cổ phần sở hữu bởi Ngân hàng nhà nước và 14,8% sở hữu bởi KEB Hana Bank), PV GAS (do PetroVietnam nắm 95,8% vốn), Tập đoàn Cao su Việt Nam (do Bộ Tài chính nắm 96,8%), Vietnam Airlines (do Bộ Tài chính nắm 55,1%, SCIC nắm 31,1%, ANA Holdings nắm 5,6%), Lọc hóa dầu Bình Sơn (do PetroVietnam nắm 92,1%)…

Trên Upcom, có 6 doanh nghiệp thuộc diện này, trong đó lớn nhất là ACV (do Bộ Tài chính nắm 95,4%), Viettel Global (do Viettel nắm 99,01%), Tổng công ty hàng hải Việt Nam – CTCP (do Bộ Tài chính nắm 99,5%), FPT Telecom (do SCIC nắm 50,2%, FPT nắm 45,7%) hay CTCP Trung tâm hội chợ triển lãm Việt Nam (do VinGroup nắm 83,32%, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nắm 10% và VinHomes nắm 4,7%)…

Tại một số Đại hội cổ đông thường niên năm 2025, các cổ đông đã nêu lên câu hỏi về rủi ro hủy niêm yết với các doanh nghiệp chưa có tỷ lệ sở hữu đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng.

Theo CTCP Lọc Hóa dầu Bình Sơn (BSR), một trong những đề xuất trọng yếu là PetroVietnam (PVN) xem xét thoái vốn một phần để đáp ứng yêu cầu này. Đồng thời, BSR cũng đang tích cực tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược.

Trong đó, PVN đã có các cuộc trao đổi sơ bộ với một số đối tác quan tâm, đặc biệt là các nhà đầu tư đến từ khu vực Trung Đông. BSR kỳ vọng sẽ thu hút được các đối tác có khả năng hỗ trợ cả về tài chính và cung cấp dầu thô cho các dự án đầu tư sắp tới.

Với PV GAS (GAS), Chủ tịch HĐQT cho biết Dự thảo Luật Quản lý vốn Nhà nước – dự kiến được thông qua trong thời gian tới – sẽ miễn trừ cho các Doanh nghiệp nhà nước đang thực hiện tái cấu trúc vốn khỏi quy định hủy niêm yết trong giai đoạn chuyển tiếp. Nếu vậy, điều này cũng sẽ áp dụng tại Vietnam Airlines (HVN).

Trong khi đó, Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp (Becamex IDC, mã BCM) đã công bố kế hoạch tổ chức đấu giá công khai  300 triệu cổ phiếu BCM với giá khởi điểm 69.600 đồng/cổ phiếu, số tiền thu về tối thiểu đạt 20.880 tỷ đồng.

Sau đợt đấu giá, tỷ lệ sở hữu của Nhà nước dự kiến sẽ giảm từ 95,4% xuống còn khoảng 74%. Dù vậy, do thị trường không thuận lợi, Becamex đã tạm hoãn đợt chào bán và chưa thông báo thời điểm đấu giá mới.

Năm 2024, hàng loạt doanh nghiệp hủy tư cách công ty đại chúng và rời các sàn giao dịch chứng khoán do không đáp ứng tỷ lệ sở hữu của cổ đông nhỏ, có thể kể đến CTCP Dây Cáp điện Việt Nam (CAV, do GELEX nắm 96,27% vốn), CTCP Điện Trà Vinh (DTV, do Công ty TNHH Năng lượng REE nắm 66,29%, Tập đoàn Đầu tư IPA nắm 20,43% và Đầu tư Galax NH nắm 7,13%), Chế tạo Điện Cơ Hà Nội (HEM)…