80 năm thành lập ngành ngoại giao: Câu chuyện Việt Nam truyền cảm hứng cho quốc tế

Từ bị bao vây, cô lập, Việt Nam nay đã có quan hệ ngoại giao với 194 nước.

Đến nay, Việt Nam có quan hệ đối tác chiến lược, toàn diện với 38 nước, trong đó có tất cả các nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an, các nước G7, hầu hết các nước G20, là thành viên tích cực của hơn 70 tổ chức quốc tế.

"Có thể nói câu chuyện thành công của Việt Nam đã truyền cảm hứng cho cộng đồng quốc tế", Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn chia sẻ với báo chí nhân kỷ niệm 80 năm thành lập ngành ngoại giao (28-8-1945 - 28-8-2025).

Trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, Việt Nam được xem là một biểu tượng của đấu tranh cho độc lập, tự do, là hiện thân của một đất nước anh dũng, kiên cường. Ngày nay, Việt Nam được đánh giá cao từ góc độ một quốc gia đang vươn lên mạnh mẽ, trở thành một hình mẫu thành công trong phát triển kinh tế - xã hội, có vai trò, tiếng nói ngày càng tăng trên trường quốc tế.

Nhiều lãnh đạo các nước và tổ chức quốc tế đánh giá cao vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế. Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres nhiều lần nhắc đến Việt Nam như một "hình mẫu của hòa bình và phát triển bền vững", ông chia sẻ.

Trải qua tám thập kỷ, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, ngoại giao Việt Nam đã không ngừng trưởng thành mạnh mẽ.

Những bài học còn nguyên giá trị

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn chỉ rõ ngành ngoại giao ra đời vào tháng 8-1945, vinh dự, tự hào được Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và đặt nền móng.

Trong suốt chặng đường 80 năm sau đó, ngoại giao đã có những đóng góp quan trọng, in đậm dấu ấn trong từng chặng đường lịch sử.

Trong những ngày đầu lập nước, ngoại giao tiên phong đấu tranh giữ vững thành quả cách mạng, bảo toàn chính quyền nhân dân, kéo dài thời gian chuẩn bị lực lượng cho cuộc kháng chiến trường kỳ.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, ngoại giao vừa phục vụ kháng chiến, vừa đấu tranh phá vỡ thế bao vây, cô lập, mở rộng quan hệ với bên ngoài và tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế.

Hiệp định Geneva và Hiệp định Paris không chỉ là những mốc son ngoại giao chói lọi mà còn tạo thời cơ cho thắng lợi vĩ đại giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, kết thúc 30 năm chiến tranh gian khổ chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.

Bước vào giai đoạn tái thiết đất nước sau chiến tranh, ngoại giao là lực lượng tiên phong trong việc từng bước phá thế bao vây, cấm vận, đưa đất nước bước ra khỏi khó khăn về kinh tế - xã hội.

Theo Phó thủ tướng, việc được trui rèn trong những giai đoạn cam go đã để lại cho ngoại giao Việt Nam nhiều bài học còn nguyên giá trị.

Đó là bài học về việc bảo đảm cao nhất, trên hết và trước hết lợi ích quốc gia - dân tộc; sự lãnh đạo thống nhất, tuyệt đối của Đảng, nhạy bén trong nhận định và nắm bắt tình hình, quyết đoán trong việc đưa ra các quyết sách.

Đó còn là bài học về kết hợp nội lực với ngoại lực, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn.

Bài học kiên định về nguyên tắc nhưng linh hoạt về sách lược theo phương châm "dĩ bất biến ứng vạn biến"…

Ngoại giao trong kỷ nguyên mới

Phó thủ tướng nhấn mạnh thế giới đang đứng trước thời điểm bước ngoặt. Trong nước, giai đoạn sắp tới có ý nghĩa quan trọng bản lề, nước rút trong việc thực hiện thắng lợi những mục tiêu phát triển tới năm 2030, tầm nhìn đến 2045, đưa đất nước vào kỷ nguyên mới.

Với thế và lực mới của đất nước, ngành ngoại giao Việt Nam được kỳ vọng sẽ phát huy hơn nữa vai trò của mình, đóng góp vào sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Thứ nhất, đối ngoại cần phát huy vai trò tiên phong trong tạo lập và củng cố cục diện đối ngoại thuận lợi, đưa quan hệ với các nước đi vào chiều sâu, hợp tác hiệu quả, bền vững trên tất cả các mặt.

Thứ hai, thông qua các hoạt động ngoại giao kinh tế, ngoại giao khoa học công nghệ, đối ngoại đóng vai trò mở đường, tranh thủ cơ hội, hóa giải thách thức, kiến tạo động lực phát triển mới cho đất nước, kết hợp hiệu quả giữa nội lực với ngoại lực.

Thứ ba, không ngừng nâng tầm đóng góp của Việt Nam đối với hòa bình, hợp tác, phát triển và tiến bộ của nhân loại.

Thứ tư, phát huy "sức mạnh mềm" của dân tộc, gia tăng hình ảnh và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế tương xứng với tầm vóc lịch sử và văn hóa, vị thế chính trị và kinh tế của đất nước.

Thứ năm, xây dựng nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của kỷ nguyên mới, ngang tầm khu vực và vươn tầm quốc tế.

Cũng theo ông, trong "bộ tứ trụ cột", Nghị quyết số 59 đánh dấu bước ngoặt về đổi mới tư duy, cách tiếp cận trong quá trình hội nhập của đất nước.

Hội nhập quốc tế giờ đây không chỉ dừng lại ở việc định vị Việt Nam là quốc gia "đến sau", "tham gia", "gia nhập" mà xác định vị thế của quốc gia "xây dựng", "định hình" và "dẫn dắt" các khuôn khổ hợp tác phù hợp với điều kiện và năng lực mới của đất nước.

Phó thủ tướng cũng bày tỏ mong muốn các nước, các đối tác, bạn bè quốc tế sẽ tiếp tục ủng hộ, song hành cùng trong kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam.

Phát huy sức mạnh ngoại giao

Nhân dịp này, Phó thủ tướng cũng chỉ rõ tầm quan trọng của ngoại giao kinh tế, văn hóa, công tác thu hút trí thức người Việt Nam ở nước ngoài.

Theo đó, ngoại giao kinh tế sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ ưu tiên, bao gồm khai thác tối đa lợi ích của các hiệp định thương mại, đầu tư hiện có; chú trọng làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới.

Trong khi đó, ngoại giao văn hóa góp phần nâng tầm ngoại giao đa phương, nâng cao vị thế đất nước. Vai trò của Việt Nam trong các cơ chế điều hành trọng yếu như Ủy ban Di sản thế giới, Hội đồng Chấp hành, Ủy ban liên chính phủ về Công ước 2003 và Công ước 2005 ngày càng được củng cố và nâng cao, tạo nên "hiện tượng Việt Nam" tại UNESCO.

Ngoại giao văn hóa sẽ tiếp tục được triển khai theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, sáng tạo và thích ứng với những xu thế mới của thời đại phục vụ thiết thực cho sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước.

Với công tác người Việt Nam ở nước ngoài, Phó thủ tướng chỉ ra Nghị quyết số 57-NQ/TW đưa ra những chủ trương thu hút, trọng dụng các chuyên gia, nhà khoa học người Việt Nam ở nước ngoài về nước làm việc, sinh sống.

Quốc hội cũng ban hành Luật Quốc tịch sửa đổi, tháo gỡ vướng mắc về nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài; Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trao quyền tự chủ nhiều hơn cho các cá nhân, tổ chức nghiên cứu khoa học.

Gần đây nhất, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã đề nghị khẩn trương đề xuất, kiến nghị những chính sách đãi ngộ đặc biệt để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các chuyên gia, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài có thể tham gia, đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan tiếp tục tạo khuôn khổ, chính sách pháp lý thuận lợi để các chuyên gia, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài yên tâm gắn bó và đóng góp cho đất nước.