6 lưu ý sức khỏe quan trọng từ bác sĩ nhi dành cho bé sinh non

Ngày Thế giới Vì Trẻ Sinh Non (17.11) là dịp cộng đồng hướng về những em bé chào đời sớm. Chủ đề 2025 - 'Khởi đầu vững chắc, tương lai tươi sáng' nhấn mạnh chăm sóc chất lượng ngay từ giây phút đầu đời, giúp trẻ có cơ hội lớn lên khỏe mạnh và hạnh phúc.

Để hành trình chăm sóc bé sinh non bớt gian nan hơn, bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Nguyễn Nhật Trung - Giám đốc chuyên môn Nhi khoa, Trưởng khoa Nhi & Sơ sinh, Bệnh viện Phương Nam lưu ý ba mẹ cần theo dõi 6 nhóm vấn đề sức khỏe quan trọng sau đây:

Dinh dưỡng và phát triển

Trẻ sinh non thường gặp khó khăn khi bú, nuốt khiến việc nuôi ăn qua miệng không đủ nhu cầu. Nhiều bé còn trào ngược dạ dày – thực quản, gây trớ hoặc ói. Nếu mức độ bệnh lý, trẻ có thể ngủ kém, viêm thực quản hoặc chậm tăng cân, ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển trong những tháng đầu đời.

Khi tái khám, bác sĩ sẽ đánh giá cân nặng, chiều cao và vòng đầu của trẻ sinh non, trong đó cân nặng và vòng đầu cần theo dõi định kỳ để đánh giá khả năng tăng trưởng. Việc này dựa trên tuổi hiệu chỉnh: ví dụ, bé sinh 28 tuần và hiện 4 tháng tuổi thực chỉ khoảng 1 tháng tuổi theo hiệu chỉnh. Với trẻ sinh cực non, có thể mất đến 2 năm để bắt kịp tăng trưởng như trẻ đủ tháng.

Hô hấp và tim mạch

Theo bác sĩ Nhật Trung, trẻ sinh non có nguy cơ viêm phổi cao hơn trẻ đủ tháng. Các trẻ sinh cực non, nằm viện kéo dài và có thở oxy hoặc thở máy có nguy cơ bệnh lý loạn sản phế quản phổi (là tình trạng phát triển xơ hóa bất thường của phế quản phổi).

Một số trẻ còn tồn tại ống động mạch, là ống có ở thời kỳ bào thai, hoặc các tật tim bẩm sinh khác cần kiểm tra, theo dõi.

Phát triển thần kinh và vận động

Trẻ sinh non có thể gặp các vấn đề thần kinh và vận động từ sớm, như co cứng cơ, phản xạ bất thường, kéo dài đến sau 1 tuổi. Những trẻ từng bị xuất huyết não hay nhuyễn hóa chất trắng quanh não thất có nguy cơ nguy cơ diễn tiến đến bại não. Trẻ có di chứng về thần kinh cần theo dõi sát sao bởi bác sĩ thần kinh nhi và chuyên gia vật lý trị liệu.

Can thiệp vận động sớm giúp cải thiện trương lực cơ, giảm co cứng, hỗ trợ trẻ bắt kịp các mốc phát triển, đồng thời thúc đẩy phản xạ, hành vi và nhận thức.

"Đánh giá phát triển theo từng giai đoạn giúp phát hiện bất thường kịp thời để can thiệp đúng lúc", bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Nguyễn Nhật Trung nhấn mạnh.

Khiếm khuyết thính lực

Trẻ sinh non dễ suy giảm thính lực do nằm viện kéo dài và nhiều bệnh lý kèm theo. Khoảng 6–8% trẻ bị ảnh hưởng, đặc biệt ở trẻ càng non tháng và bệnh càng nặng. Nếu không phát hiện sớm, trẻ có thể chậm nói và chậm phát triển nhận thức. Vì vậy, cần đo thính lực định kỳ theo hẹn.

Bệnh lý võng mạc và tật khúc xạ

Trẻ sinh non có nguy cơ bệnh lý võng mạc, có thể dẫn đến mù lòa nếu không theo dõi và điều trị kịp thời. Trẻ cũng dễ mắc các tật khúc xạ như cận, loạn thị, nhược thị hoặc bất thường thị giác trung ương. Cần khám mắt đúng lịch, đặc biệt ở mốc 9 tháng và sau 2 tuổi.

Tiêm ngừa

Trẻ sinh non thường trễ tiêm do miễn dịch kém và nằm viện lâu, vì vậy phải đảm bảo tiêm đúng và đủ. Vaccine BCG có thể hoãn trong lúc nằm viện nhưng nên tiêm ngay khi tái khám. Trẻ dưới 2kg có thể trì hoãn tiêm viêm gan B, trừ trường hợp mẹ nhiễm HBV, khi đó trẻ cần được tiêm trong 24 giờ đầu.

Các vaccine khác tiêm theo lịch thông thường. Trẻ sinh non nên được tiêm thêm kháng thể đơn dòng phòng RSV để giảm nguy cơ bệnh nặng.

Chương trình Theo Dõi và Tái Khám Trẻ Sinh Non – Bệnh viện Phương Nam

Bệnh viện Phương Nam triển khai lộ trình chăm sóc dài hạn cho trẻ sinh non, do các bác sĩ Sơ sinh giàu kinh nghiệm trực tiếp phụ trách:

Ba mẹ quan tâm Chương trình Theo Dõi Và Tái Khám Trẻ Sinh Non có thể liên hệ ngay với Bệnh viện Phương Nam qua HOTLINE 1900 54 54 66 hoặc Zalo OA Nhi khoa Bệnh viện Phương Nam để được tư vấn chi tiết và đăng ký giờ khám phù hợp nhất!