4 bệnh do muỗi lây truyền cho trẻ - Báo VnExpress

BS.CKII Phan Thị Tường Vân, khoa Nhi, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, cho biết tại Việt Nam, các bệnh lây truyền từ muỗi ở trẻ có thể diễn ra quanh năm nhưng thường bùng phát vào mùa hè, thời điểm mưa nhiều. Hệ miễn dịch của trẻ còn yếu nên virus gây bệnh được lây truyền qua muỗi dễ tấn công.

Sốt xuất huyết Dengue

Đây là bệnh nguy hiểm và xảy ra phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là ở các thành phố lớn và khu vực đông dân cư. Tác nhân truyền bệnh là muỗi vằn cái, chúng hút máu của người đang bị nhiễm virus Dengue, truyền qua nước bọt vào cơ thể trẻ, tấn công các tế bào, gây ra phản ứng viêm toàn thân.

Virus Dengue làm tăng tính thấm của thành mạch máu khiến huyết tương (phần lỏng của máu) thoát ra ngoài, gây cô đặc máu, tụt huyết áp, có thể dẫn đến sốc, tổn thương đa cơ quan. Bệnh còn gây giảm tiểu cầu, nguy cơ xuất huyết không kiểm soát, tử vong khi không được cấp cứu kịp thời.

Bệnh diễn tiến nhanh, sau 2-4 ngày sốt cao, có thể đột ngột vào giai đoạn giảm sốt nhưng nguy hiểm (khác biệt so với các bệnh sốt do siêu vi khác giảm sốt là bệnh đang dần khỏi, thường từ ngày 3 đến ngày 7). Các dấu hiệu cảnh báo nặng là trẻ li bì, mệt mỏi, nôn nhiều, đau bụng dữ dội, chảy máu cam, chảy máu chân răng hoặc xuất huyết dưới da.

Viêm não Nhật Bản

Bệnh tấn công trực tiếp vào hệ thần kinh của trẻ. Tác nhân truyền bệnh là muỗi Culex (thường gọi là muỗi ruộng), thường sinh sản ở ruộng lúa nước, mương máng, ao hồ. Chúng hút máu động vật nhiễm bệnh như lợn và chim hoang dã, sau đó trở thành vật mang virus, lây truyền cho trẻ qua đường máu, từ đó di chuyển và tấn công trực tiếp vào não bộ, gây viêm (sưng) não. Sự viêm nhiễm này phá hủy các tế bào thần kinh.

Bác sĩ Vân cảnh báo đây là bệnh có tỷ lệ tử vong cao, ngay cả khi được cứu sống, nhiều trường hợp trẻ bị di chứng thần kinh vĩnh viễn như bại liệt, liệt nửa người, chậm phát triển trí tuệ, thiểu năng, rối loạn tâm thần, co giật, động kinh... Bệnh có thể phòng ngừa được bằng tiêm vaccine cho trẻ từ 9 tháng tuổi.

Sốt rét

Bác sĩ Tường Vân cho hay hiện sốt rét đã được kiểm soát tốt ở các thành phố lớn nhưng vẫn là mối nguy hiểm ở các vùng nông thôn. Tác nhân truyền bệnh là muỗi đòn xóc (Anopheles) hút máu người có chứa ký sinh trùng sốt rét (Plasmodium). Khi vào cơ thể trẻ, ký sinh trùng đi từ máu vào gan để nhân lên số lượng lớn. Sau đó, quay trở lại máu và chui vào bên trong các tế bào hồng cầu, tiếp tục sinh sản rồi phá vỡ hồng cầu hàng loạt để giải phóng ra các ký sinh trùng mới. Chu kỳ phá vỡ hồng cầu này khiến trẻ thiếu máu trầm trọng, gây xanh xao, mệt mỏi.

Nguy hiểm hơn, bệnh có thể biến chứng sốt rét ác tính thể não, suy gan, suy thận, tổn thương phổi... Các hồng cầu bị nhiễm ký sinh trùng có thể làm tắc các mạch máu nhỏ trong não, gây co giật, hôn mê. Phản ứng viêm quá mức do ký sinh trùng làm tổn thương gan, thận, phổi..., nếu diễn tiến nặng có thể dẫn đến tử vong.

Sốt Chikungunya

Giống sốt xuất huyết, bệnh do muỗi vằn lây truyền. Song nếu virus Dengue tấn công chính vào mạch máu, tiểu cầu thì virus Chikungunya tấn công vào các khớp xương, nhân lên mạnh mẽ trong các tế bào ở bao hoạt dịch của khớp, gây phản ứng viêm.

Triệu chứng nổi bật nhất của bệnh là đau khớp dữ dội khiến bệnh nhân không thể đi lại hay cử động bình thường. Tình trạng viêm khớp có thể trở thành mạn tính, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Các triệu chứng khác ở trẻ gồm sốt cao, phát ban, đau đầu... rất giống sốt xuất huyết nên dễ gây nhầm lẫn ban đầu.

Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya nào, tuy nhiên theo các nghiên cứu huyết thanh cho thấy bệnh từng lưu hành trong cộng đồng. Do đó, bệnh có nguy cơ tái xuất hiện. Bác sĩ Vân khuyến cáo phụ huynh phòng ngừa cho trẻ bằng cách chống muỗi đốt, cho trẻ ngủ trong màn (kể cả ngủ trưa), mặc quần áo dài tay, sử dụng các sản phẩm chống muỗi an toàn cho trẻ em. Dọn dẹp nhà cửa, không để nước đọng trong dụng cụ quanh nhà, đậy kín chum vại, thả cá vào bể nước.

Khi trẻ có dấu hiệu sốt, đặc biệt là sốt cao, phụ huynh cần đưa con đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, không tự ý dùng thuốc.

Đình Lâm