3 ngôi nhà cổ trăm tuổi ở Đồng Hới: 'Bảo tàng' sống lưu giữ hàng trăm cổ vật quý

3 ngôi nhà cổ trăm tuổi ở Đồng Hới (Quảng Bình) lưu giữ hàng trăm cổ vật quý hiếm, như một bảo tàng sống giữa lòng 'thành phố hoa hồng'.

Giữa lòng “thành phố hoa hồng” Đồng Hới (Quảng Bình), 3 ngôi nhà cổ trăm tuổi vẫn được gìn giữ gần như nguyên vẹn, là nơi lưu giữ hàng trăm cổ vật quý hiếm. Không chỉ mang giá trị kiến trúc nhà rường truyền thống, đây còn là những “bảo tàng sống” góp phần bảo tồn di sản văn hóa và thu hút du khách yêu thích lịch sử – kiến trúc.

Tại P.Hải Thành (TP.Đồng Hới, Quảng Bình), ngôi nhà cổ mà ông Phan Xuân Hải (50 tuổi) đang cư ngụ được xây dựng từ thế kỷ 19, tính đến nay đã trải qua 4 thế hệ, gìn giữ gần như nguyên vẹn bởi tấm lòng và sự trân trọng của hậu duệ trong dòng tộc.

Ông Hải là con út trong gia đình có 8 người con. Ông từng làm trong ngành bưu điện rồi rẽ sang kinh doanh hải sản. Ngôi nhà có từ thời ông cố. "Hiện nay tôi đang sinh sống trong ngôi nhà rường truyền thống của ông bà để lại. Ông bà để lại, mình phải nâng niu từng chút. Ngày xưa ông bà giữ được thì mình giữ được", ông Hải nói.

Căn nhà nơi ông Hải và gia đình đang sống được dựng bằng gỗ chua và gỗ gõ, thiết kế 3 gian 2 chái, lối kiến trúc đặc trưng của nhà rường truyền thống miền Trung. Điều đặc biệt là bên trong nhà vẫn còn lưu giữ từ 500 - 700 món đồ cổ, gồm các hiện vật thờ tự, đồ gốm, đồ đồng, tranh thêu, bàn ghế khảm trai, hoành phi, câu đối từ thời Nguyễn.

Trong khi đó, nằm nép mình trên bán đảo Bảo Ninh, nơi ông Nguyễn Quý Đồng cùng mẹ già 94 tuổi sinh sống, có ngôi nhà rường hơn 140 năm. Ngôi nhà xây dựng từ thời ông nội của ông Đồng, một nhà Nho dạy chữ Hán.

Căn nhà không chỉ là nơi cư ngụ mà còn là chốn linh thiêng, nơi che chở gia đình qua bao năm tháng chiến tranh. Đến giờ, không biết bao nhiêu người ngỏ ý mua lại ngôi nhà với giá rất cao, nhưng ông một mực từ chối.

Bên trong căn nhà vẫn còn bộ bàn ghế cổ, các tấm hoành phi, câu đối, đồ thờ cúng... Tất cả như chưa từng bị thời gian "chạm" tới.

Một người khác cũng góp phần lặng thầm giữ lại những mái nhà rường cổ quý giá ở TP.Đồng Hới, đó là ông Phan Đức Hòa, 72 tuổi, Chủ nhiệm CLB UNESCO nghiên cứu sưu tầm cổ vật Quảng Bình.

Quê gốc ở xã An Thủy (H.Lệ Thủy), ông Hòa lớn lên cùng với căn nhà rường truyền thống. Sau này, khi đã trải qua đời lính, đời cán bộ, ông vẫn đau đáu: làm sao để giữ lại ký ức ấy.

Ông Hòa hiện cũng phục chế 1 ngôi nhà rường để sinh sống. Căn nhà ông Hòa hiện nay không chỉ là nơi sinh hoạt gia đình, mà còn là một "bảo tàng sống" với hàng trăm hiện vật cổ, từ tủ thờ, bàn ghế, tranh ảnh đến các món đồ gia dụng xưa. Người dân, học sinh, du khách trong và ngoài tỉnh thường đến tham quan, trò chuyện với ông về lịch sử, về cái đẹp của kiến trúc nhà rường.