20 năm sau ‘cái roi quất đầu tiên’, Viettel Telecom đặt mục tiêu trở thành Techco toàn cầu

Viettel Telecom từng suýt bị "nhấn chìm" bởi một chương trình khuyến mại, nhưng bài học ấy lại trở thành bước ngoặt khai sáng, định hình lại chiến lược, góp phần tạo nên tập đoàn công nghệ đặt nền móng bằng hạ tầng và chất lượng.

Cú sập mạng lịch sử và bài học về công nghệ

Năm 2005, Viettel Telecom (khi đó mới 1 "tuổi") đã tung chương trình khuyến mãi đầy tham vọng: miễn phí cuộc gọi nội mạng đầu tiên trong ngày cho tất cả khách hàng. Chương trình trở thành một thảm họa kỹ thuật, gây nghẽn mạng diện rộng và đẩy tổng đài chăm sóc khách hàng vào cảnh quá tải.

Sự cố là tổng hòa của nhiều yếu tố lỗi. Đầu tiên là sự non trẻ trong việc dự báo hành vi người dùng. Viettel dự đoán lưu lượng chỉ tăng 1,5 - 2 lần, nhưng thực tế đã tăng gấp 3 lần.

Nguyên nhân cốt lõi nằm ở lỗi kỹ thuật sơ đẳng nhưng chí mạng: vì thiếu kinh nghiệm, đội ngũ kỹ thuật đã cấu hình toàn bộ gần 300.000 thuê bao tại Hà Nội vào chung một "nhóm". Về kỹ thuật, khi có một cuộc gọi đến, thiết bị mạng sẽ phải "quét" toàn bộ thuê bao trong nhóm để xác định người nhận. Điều này gây quá tải không tưởng, khiến toàn bộ hệ thống tê liệt. Cú sập mạng năm 2005 là bài học đắt giá về sự vội vàng của một tân binh, sự non nớt về kỹ thuật và thiếu sâu sắc trong thấu hiểu khách hàng.

Giữa tâm bão, ban lãnh đạo Viettel chọn cách đối mặt. Ông Nguyễn Mạnh Hùng, khi đó là Phó tổng giám đốc, đã viết tâm thư gửi toàn thể nhân viên, thẳng thắn thừa nhận sai lầm và gọi đây là "cái roi quất đầu tiên trên chặng đường phát triển". Chính trong thất bại, hãng nhận ra không thể xây dựng doanh nghiệp bền vững nếu không có nền tảng hạ tầng và chất lượng dịch vụ.

Hành trình xây dựng lòng tin bằng hạ tầng và công nghệ

"Chúng ta sẽ bằng mọi cách lật ngược thế cờ... trở thành một công ty chất lượng cao", ông Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Cuộc "lột xác" của Viettel Telecom bắt đầu bằng chiến dịch đầu tư vào hạ tầng với tốc độ chưa từng có. Từ vài nghìn trạm phát sóng (BTS) ban đầu, đến cuối năm 2008, Viettel đã sở hữu 14.000 trạm, gấp đôi đối thủ đứng thứ hai. Hạ tầng cáp quang cũng được xây dựng với tốc độ chóng mặt. Đến năm 2009, họ có 100.000 km cáp quang và tới nay con số này đạt 436.000 km, lớn hơn khoảng cách từ Trái đất đến mặt trăng.

Nền tảng này trở thành bệ phóng để Viettel đuổi kịp rồi vượt lên trong cuộc chơi công nghệ, trở thành nhà mạng đầu tiên phủ sóng 4G toàn vào năm 2017 và tiếp tục tiên phong thương mại hóa 5G cuối năm 2024.

Cú vấp ngã năm 2005 cũng mang lại "món quà vô giá" khác: buộc đội ngũ kỹ thuật phải lao vào tìm hiểu, "mổ xẻ" và làm chủ mạng lưới của mình. Chính nhờ sự cố mà chỉ sau một năm, Viettel đã hiểu rõ về mạng di động, có thể ứng biến hầu hết tình huống phức tạp. Khủng hoảng đã trở thành khóa học cấp tốc, biến đội ngũ non trẻ trở thành những chuyên gia thực chiến.

Từ Telco đến Techco toàn cầu

Sau khi xây dựng hạ tầng vững chắc và lòng tin của khách hàng, Viettel Telecom đang đặt mục tiêu tham vọng hơn cho giai đoạn 2025 - 2030 là chuyển dịch từ công ty viễn thông (Telco) thành tập đoàn công nghệ (Techco) toàn cầu. Trọng tâm là làm chủ công nghệ cốt lõi của tương lai với mục tiêu phủ sóng 5G tới 99% dân số Việt Nam vào năm 2030, đồng thời mở rộng sang các lĩnh vực công nghệ mới như "không gian tầm thấp", một lĩnh vực còn nhiều tiềm năng chưa được khai phá.

Trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu sẽ trở thành "hệ thần kinh số", giúp Viettel hiểu sâu sắc hơn về nhu cầu của khách hàng để đưa ra quyết định nhanh chóng và cá nhân hóa trải nghiệm. Từ đó, hàng loạt mô hình kinh doanh mới sẽ được hình thành, cung cấp cho cả doanh nghiệp nhỏ và hộ gia đình.

Nhìn lại hành trình 20 năm, cú sập mạng năm 2005 không phải là một vết sẹo mà Viettel muốn che giấu, mà được xem như "huân chương" danh dự, minh chứng cho khả năng biến khủng hoảng thành cơ hội, biến sai lầm thành bài học xương máu. Bài học từ "cái roi quất đầu tiên" vẫn còn nguyên giá trị: tốc độ có thể tạo ra khởi đầu ấn tượng, nhưng chỉ có chất lượng và lòng tin được xây trên nền tảng công nghệ vững chắc mới có thể đưa doanh nghiệp đi đến cuối con đường.