Công việc này được bà kể lại trong cuốn sách "Evil At Our Table: Inside the Minds of the Monsters Who Live Among Us" (Ác ma trên bàn ăn: Bên trong tâm trí những kẻ quái vật sống giữa chúng ta), xuất bản hồi tháng 8.
Điểm đến của bà thường là nhà tù hoặc bệnh viện tâm thần có hệ thống an ninh nghiêm ngặt. Trong căn phòng nhỏ chỉ có bàn phỏng vấn và nút báo động, Samantha dành hàng giờ phỏng vấn và đánh giá tâm lý, hành vi của những người đàn ông từng gây tội ác kinh hoàng. Theo luật pháp Anh, bà phải quyết định họ sẽ được trả tự do sau khi mãn hạn tù, hay phải bị giam giữ vô thời hạn trong cơ sở điều trị bắt buộc vì mức độ nguy hiểm.
"Thật là một thử thách về mặt cảm xúc khi phải chứng kiến những điều tồi tệ nhất mà con người có thể làm với nhau", bà nói.
Hầu hết những người bà gặp đều không giống hình dung của công chúng. "Một người đàn ông hiếm khi trông giống như hồ sơ tù tội của anh ta", Samantha nói. Họ có thể nói năng lịch sự, cư xử nhẹ nhàng, nhưng trong quá khứ từng gây ra tội ác tàn nhẫn.
Trong 18 tháng, bà thực hiện 120 cuộc đánh giá và chỉ 10% trong số đó bị đề xuất giam giữ vô thời hạn. "Tôi phải làm đúng, vì một quyết định sai có thể tước đi tự do của ai đó mãi mãi'', bà nói.
Nhưng mỗi cuộc gặp đều để lại ám ảnh. Có kẻ kể lại tội ác một cách lạnh lùng, thậm chí cười phá lên khi nhắc đến hành vi cưỡng hiếp. Có người khoe khoang về bản năng tình dục của mình, thậm chí quấy rối bà ngay trong phòng phỏng vấn. "Tôi vừa sợ, vừa tức giận, nhưng điều đó cũng cho thấy anh ta không thể kiểm soát hành vi của mình", Samantha nói.
Sau những giờ làm việc trong bầu không khí đó, về nhà với gia đình là một thử thách khác. "Lái xe về nhà, tôi vẫn nghĩ về các vụ án. Khi gần đến nhà, tôi buộc mình để tất cả lại phía sau cánh cửa", bà kể.
Để cân bằng, Samantha tập yoga, thiền, ăn tối cùng gia đình và thay ngay sang quần áo thoải mái khi về đến nhà. Dù vậy, những cơn ác mộng vẫn bám theo. "Có quá nhiều sự đen tối và tôi cần làm điều gì đó tích cực hơn", bà nói về quyết định nghỉ việc sau 18 tháng.
Quãng thời gian căng thẳng đó giúp bà rút ra nhiều bài học ý nghĩa về con người.
"Tôi hiểu rằng những người phạm tội tàn nhẫn nhất không phải sinh ra đã là quái vật. Họ thường là sản phẩm của bạo lực, tổn thương và lạm dụng. Nếu chúng ta chỉ coi họ là quái vật, ta sẽ không bao giờ ngăn được tội ác xảy ra", bà viết.
Bà tin rằng cách duy nhất để phòng ngừa tội phạm là hiểu con người đằng sau hành vi, thay vì chỉ trừng phạt. "Khi bạn thay đổi một tội phạm bạo lực, bạn không chỉ cứu một người mà còn cứu cả những nạn nhân tiềm năng mà họ có thể làm hại".
Dù đã rời công việc, Samantha Stein vẫn xem quãng thời gian đối diện "mặt tối của loài người" là bài học sâu sắc nhất về lòng trắc ẩn và giới hạn chịu đựng của chính mình.
Nhật Minh (Theo Metro)
Gian số L4-07 tầng 4, nơ-2 - Gold Season, 47 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Fax: 045625169
Email: info@daisan.vn