Virus bại liệt biến đổi gene nguy cơ xâm nhập Việt Nam

Tại Hội nghị phòng, chống bệnh bại liệt do Bộ Y tế tổ chức ngày 12/12, ông Vũ Hương, chuyên gia Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nhận định nguy cơ virus xâm nhập là "rất cao và hiện hữu" khi ổ dịch chỉ cách biên giới Quảng Trị khoảng 150 km.

Theo WHO, chủng virus được phát hiện trên bé trai 3 tuổi tại Lào (khởi phát liệt cuối tháng 6) đã biến đổi 31 gene, tương đương quá trình lưu hành âm thầm khoảng ba năm trong cộng đồng. Ngoài ca bệnh này, Lào ghi nhận thêm hai trường hợp nghi ngờ đang chờ kết quả xét nghiệm kiểm chứng từ Nhật Bản. WHO xác định đây là ổ dịch chung của khu vực, yêu cầu các quốc gia láng giềng kích hoạt ngay biện pháp ứng phó.

Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thị Liên Hương phân tích hai yếu tố cộng hưởng khiến nguy cơ bùng phát dịch trở nên đáng lo ngại. Về ngoại cảnh, Việt Nam có đường biên giới dài, giao lưu dân cư thường xuyên với Lào với hơn 500.000 lượt người qua lại khu vực liên quan mỗi năm. Về nội tại, tỷ lệ bao phủ vaccine trong nước những năm gần đây không đạt chỉ tiêu do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và tình trạng thiếu vaccine năm 2023. Dù Việt Nam đã thanh toán bại liệt từ năm 2000, "khoảng trống miễn dịch" hiện tại khiến khoảng một triệu trẻ dưới 5 tuổi đối mặt rủi ro lớn nếu nguồn lây xâm nhập.

Kết quả đánh giá nguy cơ giai đoạn 2020-2024 chỉ ra 15 địa phương trọng điểm cần giám sát đặc biệt. Trong đó, 7 tỉnh thuộc nhóm nguy cơ cao (Cao Bằng, Gia Lai, Đồng Nai, Đồng Tháp, Tây Ninh, Sóc Trăng, Trà Vinh) và 8 tỉnh chịu mối đe dọa trực tiếp do yếu tố biên giới, địa hình (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Sơn La, Điện Biên, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Đắk Lắk).

Để ngăn chặn dịch, Bộ Y tế yêu cầu các địa phương khẩn trương rà soát tiền sử tiêm chủng, tổ chức tiêm bù cho trẻ thiếu mũi và sàng lọc kỹ người nhập cảnh dưới 15 tuổi đến từ vùng dịch. Tại khu vực "đầu sóng" Quảng Trị, dù chưa ghi nhận ca bệnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tăng cường giám sát các ca liệt mềm cấp và tổ chức tiêm vét.

Bại liệt là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus đường ruột gây ra, lây chủ yếu qua đường tiêu hóa và hô hấp. Bệnh có khả năng lây lan nhanh, gây các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, teo cơ, liệt hô hấp và tử vong. WHO hiện vẫn xếp bại liệt vào danh sách tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu.

Lê Nga