Thẩm quyền xét xử sơ thẩm hình sự của TAND cấp tỉnh từ 1.1.2026

TAND tối cao, Viện KSND tối cao ban hành Thông tư liên tịch 03 - quy định về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hình sự của TAND cấp tỉnh.

Thông tư liên tịch 03/TTLT của TAND tối cao, Viện KSND tối cao quy định về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hình sự của TAND cấp tỉnh và phối hợp chuyển vụ án trong giai đoạn xét xử sơ thẩm sẽ có hiệu lực từ ngày 1.1.2026.

Thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hình sự của TAND khu vực

Trước đó, từ ngày 1.7.2025, tổ chức của TAND chuyển từ 4 cấp còn 3 cấp, gồm: TAND tối cao; TAND tỉnh, thành phố (TP) trực thuộc T.Ư (gọi chung là TAND cấp tỉnh); TAND khu vực.

Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế (gọi chung là tòa án chuyên biệt); Tòa án Quân sự Trung ương, Tòa án Quân sự quân khu và tương đương, Tòa án Quân sự khu vực.

Từ những thay đổi trên, thì thẩm quyền xét xử của tòa án cũng có thay đổi nhất định.

Cụ thể, về thẩm quyền xét xử của tòa án theo điều 268 bộ luật Tố tụng hình sự được sửa đổi, bổ sung: TAND khu vực xét xử sơ thẩm những vụ án hình sự về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà mức cao nhất của khung hình phạt do bộ luật Hình sự quy định đến 20 năm tù.

Thẩm quyền xét xử sơ thẩm của TAND cấp tỉnh

Về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hình sự của TAND cấp tỉnh, theo khoản 2 điều 268 bộ luật Tố tụng hình sự, và điều 4 Thông tư liên tịch (TTLT) 03 thì:

TAND cấp tỉnh xét xử sơ thẩm vụ án hình sự về tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà mức cao nhất của khung hình phạt do bộ luật Hình sự quy định là tù chung thân hoặc tử hình.

Vụ án hình sự thuộc thẩm quyền xét xử của TAND khu vực nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây: có nhiều tình tiết phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm; khi xử lý có ảnh hưởng đến chính trị, đối ngoại; người phạm tội là cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ cấp tỉnh trở lên; người phạm tội là người có chức sắc trong tôn giáo hoặc có uy tín cao trong dân tộc thiểu số.

Đồng thời, điều 3 TTLT 03 giải thích một số từ ngữ về thẩm quyền xét xử sơ thẩm của TAND cấp tỉnh, như sau:

Vụ án “có nhiều tình tiết phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm” là vụ án thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Vụ án mà khi xử lý có ảnh hưởng đến chính trị, đối ngoại là vụ án mà khi xử lý có tác động, ảnh hưởng đến chủ trương, đường lối, chính sách, quan hệ đối ngoại, uy tín, vị thế của Đảng và Nhà nước.

Vụ án mà người phạm tội là cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ cấp tỉnh trở lên là vụ án có người phạm tội là người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý từ cấp phó trở lên của HĐND, UBND, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh; bí thư, phó bí thư cấp ủy cấp tỉnh, ủy viên Ban Thường vụ thành ủy, tỉnh ủy; thứ trưởng và tương đương thứ trưởng trở lên tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và tương đương hoặc các chức danh thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.

Người có chức sắc trong tôn giáo là người được phong phẩm hoặc suy cử làm hòa thượng, thượng tọa, ni trưởng, ni sư của Giáo hội Phật giáo Việt Nam; mục sư của các tổ chức Tin lành; phối sư trở lên của các Hội thánh Cao đài; giảng sư trở lên của Tịnh độ Cư sĩ Phật hội Việt Nam và các phẩm vị tương đương của tổ chức tôn giáo khác.

Người có uy tín cao trong dân tộc thiểu số là người gắn bó mật thiết với đồng bào dân tộc thiểu số, có khả năng quy tụ, tập hợp, được đông đảo đồng bào dân tộc thiểu số tin tưởng, nghe và làm theo.