Cuốn sách chói vọng phận lao động xa xứ

Hồi ký “Những mảnh đời phiêu bạt” là câu chuyện cuộc đời của Minh Thứ - một người Hà Nội lao động tại Đức. Tác phẩm được so sánh với tiểu thuyết “Quyên” đình đám.

Tiểu thuyết Quyên từng gây sốt trên văn đàn, là tác phẩm đoạt Giải B Cuộc thi tiểu thuyết lần 3 (2006-2009) của Hội Nhà văn Việt Nam và sau đó giúp tác giả Nguyễn Văn Thọ nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2023. Nhà văn Nguyễn Văn Thọ nói ông viết Quyên như một món nợ phải trả, từ chất liệu những ngày làm “thợ khách” ở Đức. Tác phẩm tựa bức tranh tái hiện cuộc đời, số phận khốc liệt của những người mưu sinh xa xứ.

Có lẽ vì thế, khi mới đây tác giả Minh Thứ kể lại cuộc đời của mình qua cuốn sách Những mảnh đời phiêu bạt, nhiều người đã so sánh tác phẩm phi hư cấu này với tiểu thuyết Quyên.

Sách Những mảnh đời phiêu bạt.

Ở đó, tác giả Minh Thứ kể câu chuyện cuộc đời mình. Sinh ra trong một gia đình cơ bản ở Hà Nội, tác giả lớn lên giữa một con phố với đủ thành phần xã hội. Những ký ức tuổi thơ của tác giả tái hiện chân thực một Hà Nội những năm 1960-1975. Đến thập niên 1970-1980, nhiều người đi lao động ở nước ngoài trở thành làn sóng. Tác giả bỏ dở đại học sang Đức, bắt đầu cuộc đời “phiêu bạt”.

“Tôi sang đó là xóa cờ đi chơi lại, không nói bố là Thứ trưởng. Tôi giấu bố, dấm dúi đi”, tác giả nói. Từ một người con trong gia đình cán bộ, giờ đây ở nơi xa xứ, tác giả phải lao động nặng nhọc, mưu sinh bằng đủ nghề, bất đồng ngôn ngữ…

Không chỉ chuyện của mình, mà những người lao động ở Đức cũng được Minh Thứ kể lại. Từng câu chuyện, từng chân dung nơi đất khách được tái hiện chân thực, kể cả điều tốt lẫn việc chưa hay, cả câu chuyện đẹp về tình người lẫn những lầm lỡ, vụng dại đã qua.

“Tôi cứ nghĩ đi 4 năm thôi, nhưng bước chân đi là 40 năm. 40 năm phiêu bạt, nay đã được trở về, được khua chân dưới nước Hồ Gươm”, tác giả Minh Thứ chia sẻ.

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ cũng là một người lao động ở Đức từ năm 1987, rồi trở về Tổ quốc. Bất ngờ khi tác giả Minh Thứ ra cuốn sách này, ông nhận xét về tác giả: “Đối với tôi, Minh Thứ là người hào sảng, tử tế. Đó là một người ‘giang hồ’, lưu lạc; một người có dòng giống, bước sang một môi trường gần như đáy của xã hội, nhưng vẫn giữ sự tử tế”.

Tác giả Minh Thứ kể lại chân thực cuộc sống những người lao động xa xứ trong hồi ký.

Tác giả Quyên đánh giá cao cuốn hồi ký: “Trong dòng văn học di dân, đây là một cuốn rất hay. Minh Thứ không phải nhà văn chuyên nghiệp, cũng không muốn trở thành nhà văn, nhưng từ tình cảm của con người với con người, của con người với mẹ của mình, với bạn bè của mình mà các trang viết này khiến người đọc rơi nước mắt”.

Những mảnh đời phiêu bạt là một cuốn sách dễ đọc, không cầu kì, cứ tuần tự kể với giọng văn bình dị, đời thường, bám sát đời sống thật của những người sang Đức lao động. Trong sách, lối nói của người bên Đức, tiếng lóng, câu nói của những người buôn bán, dầm mình dưới tuyết lạnh… khiến những ai đã trải nghiệm phải rơi nước mắt.

Bản thân tác giả không che giấu những “khuyết tật” của mình. Ông kể hết. Đây là điều vượt lên những thói thường của người viết hồi ký.

Minh Thứ không phải nhà văn, nhưng cuốn sách có cấu trúc chặt chẽ, lớp lang, các nhân vật, câu chuyện gắn chặt với nhau. “Đây là cuốn sách chói vọng phận lao động xa xứ, trong đó có tôi nữa. Sách phản ánh thân phận của con người khi rời khỏi Tổ quốc, bị đứt gãy văn hóa. Nhưng qua những thân phận đau khổ trong này, ta thấy sáng lên tình người”, nhà văn Nguyễn Văn Thọ nhận xét.

Qua cuốn sách, người đọc cũng cảm nhận được khát vọng mãnh liệt của một người con phiêu bạt. Đó là khát vọng trở về với mẹ của mình và trở về với người mẹ Tổ quốc.

Dẫn câu “Lá rụng về cội”, tác giả Minh Thứ nói ông không phải ngoại lệ. Khi đã chồn chân mỏi gối, cũng đến lúc phải về quê hương. Ông sống theo ý thức đó. Đó cũng là lý do ông viết hồi ký.